Fibromyalgie betekent letterlijk “pijn in spieren en bindweefsel”. Het is een chronisch pijnsyndroom, waarbij het lichaam gevoeliger reageert op prikkels die normaal geen pijn veroorzaken. Ondanks dat iemand pijnklachten ervaart, is er geen sprake van weefselschade of een ontsteking. Wat we inmiddels weten is dat de pijn wordt veroorzaakt doordat het zenuwstelsel overactief geraakt is, we noemen dat centrale sensitisatie.

Het zenuwstelsel werkt in ons lichaam als een alarmsysteem, als er een prikkel wordt afgegeven herkennen onze hersenen dit als pijn. Bij fibromyalgie betekent dit dat ons zenuwstelsel veel sneller een prikkel naar onze hersenen afgeeft. Je zou kunnen zeggen dat het alarmsysteem van het lichaam te scherp is afgesteld, alsof de rookmelder afgaat bij het aansteken van een kaars. Terwijl dit niet direct betekent dat er brand is. Onderzoek bevestigt dat mensen met fibromyalgie een veranderde pijnverwerking in de hersenen hebben. Factoren zoals stress, slaaptekort, inactiviteit en overbelasting kunnen die veranderde pijnverwerking verder versterken.

“Maar de pijn zit toch niet tussen je oren?”

Nee, fibromyalgie is geen verzonnen aandoening. De pijn is echt, maar de oorzaak ligt in het zenuwstelsel en niet in de spieren of gewrichten zelf. Het gaat dus niet om “mentale pijn”, maar om biologische overgevoeligheid van het zenuwstelsel. Dit inzicht helpt veel mensen om met minder angst en frustratie naar hun klachten te kijken.

Wat kan fysiotherapie doen?

Fysiotherapie kan ondersteuning bieden om te leren bewegen zonder angst of overbelasting te verminderen. Er is inmiddels veel onderzoek gedaan naar fibromyalgie en fysiotherapeutische interventies. Verschillende meta-analyses laten zien dat regelmatige lichaamsbeweging de pijn, het algehele welzijn en de kwaliteit van leven aanzienlijk verbetert bij mensen met fibromyalgie. Inzicht in de veranderende pijnverwerking van onze hersenen vermindert de angst en verhoogt het zelfvertrouwen in bewegen. En rustig bewegen, bijvoorbeeld in een warm zwembad helpt om het zenuwstelsel te kalmeren en daarmee pijn te verminderen. Ook wordt er geschreven dat ademhalingsoefeningen en stress verminderen de pijnklachten kunnen doen verminderen in het dagelijkse leven.

Kleine stappen hebben vaak groot effect

Fibromyalgie verdwijnt meestal niet volledig, maar de klachten kunnen sterk verminderen met de juiste aanpak. Het gaat niet om “door de pijn heen trainen”, maar om het lichaam opnieuw te leren vertrouwen. Fibromyalgie is een complex samenspel van het zenuwstelsel en je hersenen. De sleutel ligt niet in pijnstillers of passieve behandelingen, maar in begrip, kennis en een actieve aanpak. Met begeleiding van een fysiotherapeut kun je stap voor stap meer grip krijgen op je klachten.

Wil je het hele artikel lezen?

Carrasco-Vega E, Guiducci S, Nacci F, Bellando Randone S, Bevilacqua C, Gonzalez-Sanchez M, Barni L. Efficacy of physiotherapy treatment in medium and long term in adults with fibromyalgia: an umbrella of systematic reviews. Clin Exp Rheumatol. 2024 Jun;42(6):1248-1261.

‍